Pink Floyd With Syd Barrett - Interstellar Overdrive
γράφει ο ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ Θοδωρής Π. Δασκαλόπουλος
Ο Syd Barrett, κατά κόσμο Roger Keith Barrett (6 Ιανουαρίου 1946 - 7 Ιουλίου 2006) ήταν Άγγλος τραγουδιστής, τραγουδοποιός, κιθαρίστας, καλλιτέχνης και ζωγράφος. Γνωστός σαν ένα από τα ιδρυτικά μέλη του μουσικού συγκροτήματος Pink Floyd. Ο Syd Barrett ήταν ενεργός μουσικός rock, για περίπου επτά έτη, προτού αρχίσει να απομονώνεται.
Ο Barrett έγραψε το μεγαλύτερο μέρος του πρώιμου υλικού του Pink Floyd, και ήταν ο κύριος συντάκτης του φημισμένου album τους, The Piper at the Gates of Dawn (1967). Υπήρξε επίσης καινοτόμος κιθαρίστας, που διερευνούσε με εκτεταμένες τεχνικές τις μουσικές και ηχητικές δυνατότητες της συνήχησης, της διαστρέβλωσης, της ανατροφοδότησης, της μηχανής ηχώ και άλλων πρωτοποριακών μεθόδων παραγωγής μουσικής. Ένα από τα σήματα κατατεθέν του Barrett ήταν να παίζει την κιθάρα του με την ολίσθηση ενός αναπτήρα Zippo, πάνω-κάτω στις χορδές και μέσω της μηχανής ηχώ, να δημιουργεί το μυστήριο, των ήχων από άλλους κόσμους, που τόσο συνδέθηκε με τους Pink Floyd. Ο Barrett ήταν γνωστός για τη χρήση των μονάδων καθυστέρησης Binson, για να επιτύχει τους μοναδικούς ήχους με την χαρακτηριστική ηχώ.
Λόγω της χαοτικής συμπεριφοράς του Syd Barret, οι Pink Floyd αναγκάστηκαν να τον αντικαταστήσουν με τον εξαιρετικό κιθαρίστα David Gilmour. Πολλές ιστορίες της ακανόνιστης συμπεριφοράς του Barrett από το στάδιο της ψύχωσης, είναι γνωστές και καλά τεκμηριωμένες. Στο βιβλίο Crazy Diamond: Ο Syd Barrett και η αυγή των Pink Floyd, υπάρχει μια ιστορία που περιγράφει την ευμετάβλητη ηλεκτρική θύελλα στο μυαλό του Barrett. "Σε μια περίπτωση, έπρεπε να τον τραβήξω (τον Barrett) μακριά από την Lynsey (φίλη του Barrett εκείνο το χρόνο) επειδή την κτυπούσε στο κεφάλι με ένα μαντολίνο". Σε άλλες συναυλίες περπατούσε πάνω-κάτω στη σκηνή χωρίς να παίζει μουσική, σε άλλες έπαιζε συνεχώς μία μόνο νότα, σε άλλες ξεκούρδιζε αργά την κιθάρα του και σε άλλες δεν πήγαινε καθόλου.
Έχει υπάρξει πολλή φιλολογία σχετικά με την πραγματική ψυχιατρική πάθηση του Syd Barrett. Πολλοί θεωρούν ότι έπασχε από σχιζοφρένια, αν και δεν είχε ακριβώς το τυπικό προφίλ του σχιζοφρενή. Η διπολική διαταραχή τύπου Ι (μανιοκατάθλιψη) είναι επίσης μια πιθανή διάγνωση. Λιγότερο πιθανή είναι η άποψη ότι έπασχε από το σύνδρομο Asperger (μια ήπια μορφή αυτισμού) ή φωτο-επιληψία. Κατά την αδερφή του φυσικά, ήταν απλά εσωστρεφής!
Η έντονη χρήση ψυχεδελικών ουσιών (LSD) από τον Syd Barrett, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '60, είναι καλά τεκμηριωμένη. Είναι πολύ πιθανόν, η χρήση τέτοιων ναρκωτικών, να υποβοήθησε ή και να προκάλεσε την ψυχική ασθένειά του. Σήμερα γνωρίζουμε ότι μία και μοναδική δόση LSD είναι αρκετή για να προκαλέσει οργανική ψύχωση, που δεν είναι δυνατόν να ξεχωρίσει διαγνωστικά από την αυθεντική σχιζοφρένεια. Αλλά σε ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε το 2006, ο David Gilmour είπε: "Κατά την άποψή μου, η νευρική κατάπτωση του Syd, θα είχε συμβεί οπωσδήποτε. Ήταν ένα βαθιά ριζωμένο πράγμα. Αλλά θα πω ότι, η ψυχεδελική εμπειρία κάλλιστα μπορεί να έχει ενεργήσει ως καταλύτης. Ωστόσο, δεν νομίζω ότι θα μπορούσε να αντιμετωπίσει το βάρος της επιτυχίας (των Pink Floyd) και όλων των πραγμάτων που ήρθαν με αυτό".
Πολλοί καλλιτέχνες έχουν αναγνωρίσει την επιρροή του θρυλικού Syd Barrett στην εργασία τους: Paul McCartney, Pete Townshend, David Bowie, Jimmy Page, Brian Eno, Pete Townshend, οι The Damned κ.ά.
Το θέμα της διανοητικής ασθένειας του Syd Barrett, διαπερνά τα επόμενα album των Pink Floyd, ιδιαίτερα στο «Dark Side of the Moon» (1973) και στο «Wish You Were Here» (1975). Το τραγούδι "Brain Damage" από το «Dark Side of the Moon», περιείχε μια συγκεκριμένη αναφορά σε αυτό το θέμα: «Εάν η μπάντα σου αρχίσει να παίζει αλλιώτικη μουσική, θα σε δω στη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού». Το album «Wish You Were Here» ήταν ένας συνειδητός φόρος τιμής στον Barrett, με το τραγούδι "Shine On You Crazy Diamond", εντελώς αφιερωμένο σε αυτόν.
Tangerine Dream - Phaedra (pt 1/2)
Το "Phaedra" δεν ήταν ο πρώτος δίσκος των Γερμανών Tangerine Dream. Αυτοί είχαν ήδη ξεκινήσει το ταξίδι τους από το 1969. Ήταν όμως ο πρώτος στον οποίο άφησαν στην άκρη τα ...καταραμένα όργανα με τις χορδές και έπιασαν αποκλειστικά τα διάφορα moog, σταμάτησαν τους αδιέξοδους αυτοσχεδιασμούς και έδωσαν μια μορφή στις ρέουσες ιδέες τους. Να οφείλεται αυτή η μεταστροφή στο ότι ήταν και ο πρώτος τους σε πολυεθνική (Virgin), όταν οι 4 προηγούμενοι είχαν βγει στη θρυλική kraut-εταιρεία Ohr; Ποιος ξέρει... Ο δίσκος πάντως χτύπησε TOP 10 στη Μ. Βρετανία εκείνη την εποχή (απίστευτο δε φαντάζει; διανοείστε σήμερα τους ...Autechre στο chart;;)
Εκείνη την εποχή πάντως το να δηλώσεις πειραματικός ήταν σχετικά εύκολο! Πάντως, μπορεί απλώς και μόνο η χρήση νέων οργάνων να έφτανε για να χαρακτηριστεί κάτι πειραματικό (εδώ βοήθησαν τα λεφτά του Richard Branson καθοριστικά, τα όργανα αυτά δεν ήταν για όλες τις τσέπες!), αλλά σίγουρα δεν ...περίσσευε για να έχει και υψηλή αισθητική αξία το αποτέλεσμα. Οι TD είχαν το ταλέντο να το καταφέρουν, και αυτό αποδεικνύεται περίτρανα στη "Φαίδρα" τους. Με τα νέα όργανα (moog sequencers, mellotron, VCS3 synthesizer) στήνουν αφαιρετικά ηχοτοπία (abstract electronica θα το λέγαμε σήμερα) διάστικτα με παράξενους ήχους που υποβάλλουν φουτουριστικές εικόνες. Θα μπορούσε να είναι η μουσική των άστρων, αν η μουσική του διαστήματος δεν ήταν η σιωπή, όπως σωστά συνέλαβε και απεικόνισε ο μεγάλος Stanley (παρολ' αυτά παραμένει η must μουσική για soundtrack ντοκυμανταίρ για το διάστημα και την τεχνολογία).
Ουσιαστικά πάντως οι τύποι έπαιξαν ambient πολύ πριν o Eno δει εκείνο το περίφημο όνειρο και εφεύρει τον όρο, κατοχυρώνοντας τον για λογαριασμό του. Άδικο-ξε-άδικο, έτσι είναι η ζωή! Κάτι ανάλογο δεν έγινε και με την Αμερική; Άλλος την ανακάλυψε (Κολόμβος) άλλος τη βάφτισε (Αμέρικος Βασπούκι).
Υπάρχει όμως και η άλλη όψη του νομίσματος. Πέρα από τις θετικές επιρροές, οι TD είναι υπεύθυνοι και για πολλές πληγές που επέπεσαν στο χώρο της μουσικής με την ίδια μανία που ...σάρωσαν τη βιβλική Αίγυπτο. Γιατί οι TD είναι συγχρόνως και οι προάγγελοι (προ-εωσφόροι μάλλον!) όλης της μόδας της lounge άνοιας και ανίας, των new age φιλοσοφιών της αμπέλου, στα δίχτυα των οποίων πιάστηκαν και οι ίδιοι αργότερα, λαμβάνοντας επάξια τον τίτλο "άρχοντες της βαρεμάρας"!
Ας είναι όμως... Πρέπει να αποδεχτούμε κάποια στιγμή ότι η κάθε εξέλιξη μαζί με τα θετικά κουβαλάει αναπόφευκτα και τα αρνητικά. Μαζί με το αεροπλάνο εφεύραμε και το αεροπορικό δυστύχημα θα πει ο Γάλλος φιλόσοφος Πολ Βιριλιό. Το μόνο βέβαιο πάντως είναι ότι δεν υπάρχει πισωγύρισμα. Διόλου τυχαία ο επόμενος δίσκος των TD λεγόταν "Rubycon"...
